Als de laatste punt op papier is gezet en je verhaal volledig op taalfouten is gecheckt, zet je de volgende stap: jouw grijze tekstenbrij voorzie je van een mooie verpakking. Bij de opmaak van een boek denken veel mensen eerst aan de buitenkant, de omslag van het boek. Logisch, dit is immers het jasje waarmee je in één oogopslag het hele verhaal vertelt. De binnenkant van je boek, ook wel het binnenwerk genoemd, is echter even belangrijk. Het is zonde als mensen struikelen over het lettertype of de indeling van je boek en daarom jouw verhaal niet lezen… Het is dan ook belangrijk om dit karwei niet af te raffelen.
De opmaak van de pagina’s is een behoorlijk karwei. Er zijn weliswaar geen regels, maar gelukkig wel richtlijnen opgesteld die de leesbaarheid van jouw boek garanderen.
Stramien voor het binnenwerk
Een stramien voor het binnenwerk bestaat uit een aantal elementen:
• Bladspiegel: de indeling van een (gedrukte) pagina en de
verhouding tussen de zetspiegel en de marges;
• Zetspiegel: het bedrukte deel van een (gedrukte) pagina;
• Witmarges: de witte ruimte rondom geschreven of gedrukte tekst op een (gedrukte) pagina, ofwel de ruimte buiten de zetspiegel. Witmarges worden verdeeld onder:
o Rugwit – binnenzijde;
o kopwit – bovenmarge;
o zijwit – buitenzijde;
o staartwit of voetwit – benedenmarge.
Klik op de afbeelding voor een grotere versie.
De marges bepaal je naar eigen inzicht. Hoe groter de marges zijn, hoe kleiner de zetspiegel is dus hoe meer pagina’s je krijgt. Zorg er in ieder geval voor dat de pagina’s uitnodigen om te lezen.
Tip! Op http://www.boekengilde.nl/sjablonen download je eenvoudig templates waarbij de marges al voor jou zijn ingesteld.
Opmaak van de letters
Bij de besluitvorming van de tekstopmaak neem je het volgende mee:
• Een aangename regelafstand (interlinie);
Als een tekst dicht op elkaar staat, leest het niet prettig. Denk na over een aangename regelafstand.
• een mooi font;
De typografiewereld is gecompliceerd en tegelijkertijd erg interessant. Welk font is het meest geschikt voor een boek en leest makkelijk weg?
• de juiste corpsgrootte.
Lettergroottes of puntgroottes zeggen niets over de grootte van een letter. Fonts verschillen onderling van elkaar. Kijk daarom naar de corpsgrootte, uitgedrukt in punten. Deze meet de afstand van de onderkant van een staartletter (zoals de g of j) tot aan de bovenkant van een stokletter (zoals f en l). Times New Roman in 12 punten is een gangbaar voorbeeld.
De tekst van het binnenwerk bestaat uit twee soorten tekst, de broodtekst en de hoofdstuktitels. Broodtekst is de aaneengesloten proza van een boek. Gebruik voor deze tekst schreefletters, letters met een streepje (ook wel serif genoemd). Schreefletters lezen namelijk lekker weg. Een bekend schreeflettertype is Times New Roman. Hoofdstuktitels zijn korter en mogen opvallen. Kies daarom bijvoorbeeld voor een schreefloos font met eigentijdse look, als het boek zich ervoor leent.
Tip! Check of het lettertype dat je gebruikt een copyright heeft. Je mag niet alle lettertypes zomaar gebruiken voor een boek. Zorg dat je voor het font hebt betaald (dus een licentie hebt gekocht) of werk met een lettertype zonder intellectueel eigendomsrecht.
Teksten zijn op meerdere manieren uit te lijnen. Het is mogelijk om de tekst links en rechts uit te lijnen, te centreren of uit te vullen. Het laatst genoemde – het uitvullen – wordt het meest gebruikt voor de broodtekst en zorgt ervoor dat het in blokvorm komt te staan. Een dergelijke uitlijning creëert rust en leescomfort.
Software voor de opmaak
De omslag en het binnenwerk maak je bij voorkeur op in hetzelfde programma. Uit eigen ervaring weten wij dat de meest gebruikte programma’s Word en InDesign van Adobe zijn. Onze eigen voorkeur gaat uit naar Adobe Indesign. De nadelen aan het programma zijn de prijs en het abonnement waar je aan vast zit. Het is mogelijk om InDesign voor 30 dagen gratis uit te proberen. BoekenGilde begrijpt dat het een behoorlijke uitdaging kan zijn om één maand een programma te leren kennen én een boek op te maken. Wij ondersteunen je daarom graag bij het opmaken van je boek. We kunnen je (telefonisch) advies geven of het werk helemaal voor je uit handen nemen. Na het bespreken van je wensen gaan wij aan de slag. En zodra het eerste ontwerp klaar is, sturen we deze als PDF bestand per mail naar je op. Een daar-opvolgende proefdruk ontvang je vervolgens per post.
Peter Hendriks
Laatste berichten van Peter Hendriks (toon alles)
- Kies de juiste drukker voor jouw boek - 28 augustus 2017
- Hoe zit het met de wet op de vaste boekenprijs? - 14 augustus 2017
- Wat kost het drukken van een boek? - 11 augustus 2017
