Voor schrijvers is het een dilemma van alle tijden. Je haalt je materiaal uit de werkelijkheid en vervolgens herkennen mensen zich in jouw boek. En dan zijn ze gekwetst. Ze zeggen: ‘Je maakt een afschuwelijk mens van me, in dat boek van jou’.
Lastig om uit te leggen dat je misschien wel een of twee kenmerken van die persoon hebt gebruikt, maar dat het verder fictie is. Veel schrijvers zouden veel meer plezier in het schrijven kunnen hebben. Als ze zich maar niet voortdurend zorgen maakten om de reactie van de buitenwereld.
Ga in overleg
In mijn roman Hexum speelt de moeder van de hoofdpersoon een grote rol. Ik heb mijn eigen moeder het manuscript gegeven, voordat het boek uitkwam. Ik vertelde haar dat het verhaal ten dele op onze eigen geschiedenis was gebaseerd, maar dat ik sommige stukken ook verzonnen had, of had aangedikt.
Het boek gaat over een man die worstelt met zijn identiteit, zijn mannelijkheid. In het boek breng ik die worsteling nadrukkelijk in verband met zijn opvoeding: hij heeft een super feministische moeder. Ik heb tegen mijn eigen moeder gezegd dat ze aan de bel moest trekken als ze zich gekwetst zou voelen, of als ze zich afvroeg of ik echt die dingen meen, die de hoofdpersoon in het verhaal allemaal roept.
Kans op een goed gesprek
Ze snapte wel dat je in de literatuur soms dingen moet overdrijven. Ze had verder geen vragen. Dat was een opluchting Toch hebben we een mooi gesprek gehad over mijn opvoeding, over haar feministische verleden. En ik heb ook verteld wat voor weerslag dat op mij heeft gehad. Met andere woorden, jouw tekst kan misschien een goed beginpunt zijn voor een openhartig gesprek.
Wat jij schrijft, zal mensen uit je omgeving misschien raken. Misschien ook boos maken. Aan jou de taak om te luisteren naar wat je verhaal los maakt. Iemand kan er begrip voor opbrengen dat de werkelijkheid genuanceerder ligt dan wat jij in je verhaal hebt geschreven. En alsnog kan zo iemand het moeilijk vinden dat je dat verhaal op deze manier naar buiten brengt.
Zoek naar een oplossing
Aan jou de keuze: ga je mee met hem, daarin? Ik kan me voorstellen dat je je naasten niet wilt kwetsen. En wederom: zoek in alle openheid naar een oplossing. Overleg met elkaar: ‘zou je het prettiger vinden als ik de naam veranderde? Heb je er iets aan als ik in het begin van het boek een verklaring plaats waarin staat dat niet alles echt gebeurd is?’ Het is een soort onderhandeling.
Zet jij je schrijfdroom voorop?
Als je er niet uit komt, is de keuze aan jou: zet jij je schrijfdroom voorop? Geef je toch je boek uit, ook al levert het boze gezichten op? Met sommige mensen heb je sowieso al een slechte verstandhouding. Mochten die boos worden om wat je schrijft, dan gaat er niet veel verloren.
Het schrijven gaat voor
Als jij echt werk wilt maken van je schrijfambitie, dan zul je door de zure appel heen moeten bijten. En dan zul je ook moedig moeten zijn, op sommige momenten. Je kunt niet iedereen tevreden houden. Het is jouw recht om je gedachtegoed op papier te zetten, om je te uiten. Dus laat je niet te snel van je plannen afbrengen. Het zou de wereld zomaar een meesterwerk kunnen kosten…
David Mulder
Laatste berichten van David Mulder (toon alles)
- Hoe je hoofdstukken schrijft die zinderen - 12 mei 2021
- Hoe schrijf je over jouw eigen leven? - 1 februari 2021
- Vier tips om meer te schrijven in minder tijd - 22 juli 2020