Wie de allereerste handgeschreven versie van De avonden van Gerard Reve vergelijkt met het uiteindelijke boek ziet weinig overeenkomsten.
Het verschil zit ‘m in zes tussenliggende versies.
Met elke nieuwe versie veranderden de zinnen, werd het hoofdpersonage van Frits duidelijker, ontwikkelde het verhaal verder door en tekende zich scherper af waar het boek in feite over ging.
Een beetje zoals het ei niet lijkt op de uiteindelijke kip.
Je verhaal scherp stellen met herschrijven
Je kunt je boek niet helemaal uitdenken voor je aan het schrijven slaat.
Pas als je je eerste ruwe versie hebt, begint het echte werk.
Tijdens het herschrijven komen je personages tot leven.
Ze gaan hun eigen ding doen, soms in tegenstelling tot wat jij als schrijver in gedachten had.
Dat dwingt je tot keuzes die je helpen steeds scherper te stellen waar je verhaal echt over gaat.
Door herschrijven je stijl vinden
Als je je eerste ruwe versie geschreven hebt op de losschrijfmethode zoals ik die steeds aanbeveel, heb je een soort lappendeken. Er zijn fragmenten in een losse stijl en andere zijn overdadig of nog onhandig. Sommige stukken zijn overtollig. Andere moeten uitgebreid, aangevuld of herschreven. Er ontbreken scènes, namen en details moeten nog veranderd worden.
Het geeft allemaal niets, want nu kan het echte werk beginnen.
Herschrijven is eerst luisteren
Begin niet meteen te schrijven. Ga eerst lezen, zachtjes voor je uit zodat je jezelf kunt horen.
Er gebeurt nu iets geks. Je wisselt van rol en wordt lezer in plaats van schrijver. Je gaat horen, voelen, proeven en ruiken wat er geschreven staat. Je tekst wordt een spiegel waar je in kijkt om te ontdekken of er staat wat je in gedachte had.
En je gaat jezelf automatisch vragen stellen. Staat er wat ik echt wil schrijven? Staat het er zoals ik het bedoel? Klinkt de taal natuurlijk voor het vertelperspectief? Is het voldoende? Of teveel?
Herlezen wordt al snel herschrijven
Er komen vanzelf nieuwe woorden in je op, andere, betere, preciezere woorden. Je gaat de echte taal van je personage horen. Die krabbel je in de kantlijn of tussen de regels.
Soms weet je ineens wat er nog meer verteld moet worden. Of wat er weg kan omdat het niets toevoegt aan het verhaal en spanning mist. Je pakt papier en schrijft de zinnen neer die in je opgeborreld zijn. Het herschrijven is al begonnen.
Je mag het eindeloos overdoen
Je boek staat niet in een keer op papier.
Dat klinkt misschien als slecht nieuws. Maar er is ook een geruststellende kant. Je hoeft het niet meteen goed te doen. Je zinnen mogen krom zijn, je woorden onbeholpen. Je mag teveel woorden gebruiken. Je mag doorstrepen wat niet werkt en bewaren wat gelukt is. En je hoeft het niet allemaal zelf te doen.
Het schrijfproces is geheimzinnig. Schrijvenderwijs kom je vanzelf op steeds betere ideeën; cadeautjes van het herschrijfproces.
Inez Risseeuw
Laatste berichten van Inez Risseeuw (toon alles)
- Hoe kies je de beste titel voor jouw boek - 5 augustus 2021
- Het geheim van een goed kinderboek - 21 juni 2021
- Een titel voor je boek - 3 maart 2021
Dat hardop lezen heb ik nog niet uitgeprobeerd. Ga ik toch eens uitproberen!
Heb helaas wel altijd de neiging direct mijn schrijffouten te gaan corrigeren. Hoe vaak ik ook tegen mezelf zeg dat ik dat later moet doen.
Als ik aan mijn schrijfsels ga zitten veranderen, vindt iedereen het uiteindelijk altijd slechter. Ik ga zitten, ik tik, klaar. Hier en daar verander al schrijvende een typdyslectisch foutje. Maar, dat moet ik er wel eerlijk bij zeggen, ik heb dan ook nog nooit iets opgestuurd naar een uitgever 😉 dus of het ook werkelijk iets voorstelt wat ik doe, geen idee. Natuurlijk vinden je vrienden en je familie het altijd helemaal geweldig wat je schrijft. Al was het maar omdat ze er zelf helemáál niks van kunnen 🙂
Momenteel ben ik mijn weblog aan het bewerken tot een boek. Iedereen zegt, verander er geen letter aan… maar dat doe ik toch maar wel, alleen al omdat er nog geen “kop” aan zit (wel een “kont”) De bedoeling is wel dat het uitgegeven gaat worden. Als e-book kan ik dat zelf, maar als echt boek, daar heb ik wel hulp bij nodig. Maar dat komt wel goed 😉
Doet me denken dat ik mijn oude verhaal toch weer moet gaan lezen en dan gaan herschrijven. Heb er wel zin in om mijn eigen verhaal weer terug te lezen, heb hem lang links laten liggen, want had geen inspiratie meer. En ben aan een nieuwe begonnen.
Dit is inderdaag heel erg geruststellend! Ik wist het wel en daarom schreef ik ook altijd lekker door, zonder me erom te bekommeren of het wel goed genoeg was. Maar na een korte leegte waarin ik even blokkeerde, is het fijn om dit weer even te herinneren. Het hoeft niet meteen geweldig te zijn. Gewoon lekker doorschrijven. Het aanscherpen komt later wel. Bedankt!
Hallo Bo,
Fijn dat je onze goede raad verspreidt. Het is namelijk de belangrijkste raad voor iedereen die voor het eerst een roman probeert te schrijven.
Succes en vooral veel plezier met het schrijven van je boek,
Inez
deze tips zijn erg behulpzaam, ben zelf bezig met het schrijven van een boek, maar elke keer als ik het herlees en probeer te her schrijven denk ik dat het niet goed is. ik ben blij deze site gevonden te hebben voor tips
Ik vind het inderdaad ook heel belangrijk om een eerste keer gewoon door te schrijven en mijn inspiratie zijn vrije gang te laten gaan. Het is dan nog verre van perfect, maar er zitten meteen al heel goede dingen in, die tevens ook veel beter/spontaner overkomen dan wanneer ik vanaf stap 1 ‘perfecte’ zinnen wil hebben.
Nadien laat ik mijn verhalen altijd een tijdje links liggen, en als ik het later opnieuw lees, zie ik automatisch waar er nog dingen moeten worden toegevoegd of geschrapt. De periode van het links laten liggen vind ik ontzettend belangrijk, omdat het toelaat het verhaal nadien vanop een afstand te bekijken.
B. heeft op 19 april 2013 iet heel herkenbaars geschreven: naast dat ik mijn verhalen die ik schrijf even naast me neer leg omdat ik daar geen tijd voor heb door mijn huiswerk, leg ik het ook opzij omdat ik dan beter kan zien wat er nog niet aan klopt. Dat doe ik ook met de tekeningen en schilderijen die ik maak (als mijn schoolwerk het toelaat): ik maak ze, leg ze aan de kant en verbeter ze later of teken precies hetzelfde beeld na.
O, dat stapje voor stapje uitwerken zal ik ook maar eens gaan toepassen: de gebeurtenissen kan ik dan ook door elkaar heen schrijven (bij plotselinge ingevingen of gebrek aan inspiratie) en later aan elkaar breien.
Echt een heel waardevolle tip! Dankjewel.
Hallo Pheline,
Ik noem dat altijd wegstappen van het canvas. Het geeft even weer een frisse blik en overzicht.
Beide benaderingen zijn waardevol,
Succes met het schrijven van je verhalen,
Inez