Als ik moeilijk op gang kom met schrijven dan komt dat negen van de tien keer omdat ik teveel bezig ben met wat anderen van mijn werk zullen vinden. Zo lijkt het tenminste.
Het is alsof ik de stemmen al hoor van degenen die mijn werk straks gaan lezen. ‘Te lange zinnen’, hoor ik bijvoorbeeld. Of ‘vreselijk omslachtig beeld’. Of nog erger: ‘dit geneuzel interesseert niemand’. Of ‘deze chaos gaat nergens over’. Op zo’n moment lijkt het alsof die stem alle waarheid in pacht heeft.
Publiek in je hoofd
Dat toekomstige publiek waar ik zo beducht voor ben bestaat echter niet. Het zit enkel in mijn hoofd. Ze weerspiegelen mijn eigen twijfels en onzekerheden.
Als je schrijft sta je in feite voor een soort spiegel, oog in oog met jezelf. Met de dingen in jezelf waar je trots op bent. Maar net zo goed met de dingen die je verafschuwt, of waar je je voor geneert.
Die stemmen in je hoofd zijn de weerslag van alle dingen waar je ooit voor beloond of gewaarschuwd werd. Op school of door iemand die het in jouw ogen allemaal beter wist dan jij.
Schrijven is wennen aan jezelf
Schrijven is allereerst een kwestie van jezelf onder ogen komen. Je moet eerst wennen aan jezelf. Je maakt kennis met alle fantastische en maffe ideeën in je hoofd, met je ware mening of gevoelens, maar ook met alle oordelen die er in je eigen hoofd bestaan. Dat is de echte angst van het schrijven.
En als smoes vertellen we onszelf dan dat we geen tijd hebben om te schrijven, te oud zijn om er nog aan te beginnen. Of onze grammatica niet voldoende beheersen.
Welke excuses heb jij om niet te hoeven schrijven?
Losschrijven om flow te vinden
Nu is schrijven met steeds die angstige stemmen in je achterhoofd een hele zware bezigheid. Het is een beetje als leren rijden met je voet op het gaspedaal. Je komt nooit echt op stoom. Die flow waar ze het over hebben in verband met creativiteit – en die feitelijk de grootste beloning is voor het schrijven, groter dan welk compliment dan ook – die loop je grandioos mis.
Om flow te vinden moet je geregeld ‘losschrijven’. De uitgebreide beschrijving van de oefening vind je in mijn blogpost De belangrijkste schrijfoefening. Hij is belangrijk omdat het de enige remedie is tegen faalangst, schrijversblok, schrijfdrempels en onzekerheid.
Een speelplaats waar alles mag
Door steeds weer opnieuw ‘los te schrijven’ creëer je een ruimte voor jezelf waarin alles mag. Het wordt jouw speelplaats waar je naar hartenlust mag spelen, zo wild en zo fout en zo slordig als je maar wilt.
De kritische stemmen klinken er misschien in het begin nog wel door, maar naarmate je er vaker speelt, komen ze van steeds verder weg. Je leert ze negeren. Ze zijn er wel maar jij maakt de keuze om je op dat moment even niets van ze aan te trekken.
Schrijvenderwijs raak je er steeds meer van overtuigd dat die speelplaats ook echt van jou is. Dat alles er mag zijn op die plek. En na verloop van tijd willen zelfs je meest gedurfde ideeën wel naar buiten komen. En die moet je nu juist hebben.
Veilig laboratorium
Naast alle wilde schrijfspelletjes kun je het losschrijven ook gebruiken als een laboratorium. Een plek om je de kritische stemmen in je hoofd eens extra onder de loep te nemen.
Noteer zo precies mogelijk wat ze te zeggen hebben. Kijk ze recht in het gezicht. Ze zijn slechts een van de vele gedachten, de vele geluiden in je hoofd. Ze zijn maar een mening en ze hebben de waarheid niet in pacht.
Vraag feedback
Als je echt af wilt rekenen met zo’n stem dan laat je een van je teksten aan iemand lezen en check je je ergste angst af: Zijn mijn zinnen niet te lang? Gaat dit wel ergens over en waarover gaat dit volgens jou? Vind je mijn beelden erg ingewikkeld of overdadig?
In negen van de tien gevallen blijkt dat het heel erg meevalt met jouw ingebeelde gebreken. En als er toch sprake is van zo’n gevreesde tekortkoming dan weet je meteen wat je eraan kunt doen.
Chaos krijgt altijd vorm
Angst voor chaos kan een andere reden zijn om maar niet te gaan schrijven. Maar creativiteit begint nu eenmaal met chaos. De enige manier om tot zinnen te komen is om de storm in je hoofd uit te laten razen op papier.
Langzaamaan wordt je hoofd leger en rustiger. En als je terugleest wordt er meestal wel een lijn zichtbaar. Een onderwerp treedt naar voren, of een beeld. Pas na dan ontdek je wat je echt te zeggen hebt en kun je het helder verwoorden.
Jezelf te laten zien zoals je bent
Als schrijver moet je het lef te ontwikkelen om jezelf te durven zijn. Niet een kopie van een van je bewonderde schrijvers, maar jij: een schrijver die nog niet bestond. Met jouw eigen manier van de dingen opschrijven en naar de dingen kijken. En losschrijven is de beste manier daarvoor.
En zeg nou zelf, de grootste romans zijn vaak boeken van mensen die het aandurfden iets te schrijven wat iedereen dacht maar verborgen hield, voor de wereld en voor zichzelf. En op een manier die anders is dan wat er daarvoor geschreven werd.
Inez Risseeuw
Laatste berichten van Inez Risseeuw (toon alles)
- Hoe kies je de beste titel voor jouw boek - 5 augustus 2021
- Het geheim van een goed kinderboek - 21 juni 2021
- Een titel voor je boek - 3 maart 2021
goede tips!! Ik wil schrijfster worden en dus bedankt voor de tips 🙂 Ik ben 15 jaar en schrijf nu aan een verhaal over een meisje, ik plaats soms een stukje en ben net begonnen, zou u willen kijken of het leuk is en te volgen? hier is een link en dank u 🙂 daisygracebook.blogspot.com/