Met de pen maak je niet alleen contact met de lezer, maar ook met je hersenen.
Tijdens mijn opleiding tot mindfulness trainer heb ik veel artikelen gelezen over de invloed van meditatie op de hersenen. Door na te denken over de manier waarop onze bovenkamer werkt, krijg ik ook nieuwe inzichten over schrijven. Daardoor begrijp ik beter, wat ik eigenlijk al wist – schrijven heeft een positief en sterk effect op de persoonlijke ontwikkeling.
In deze blog noem ik twee wetenschappelijke studies over de hersenen en maak ik de link met schrijven. Een kijkje in de hersenpan van een schrijver.
Pen als anker
Mediteren helpt om negatieve herinneringen te verwerken.
Ik zal toelichten hoe het werkt. Dat heeft met het werkgeheugen te maken. Daarmee haal je herinneringen op uit je lange termijn geheugen. Een traumatische herinnering heeft echter de neiging om dat gehele werkgeheugen te overspoelen en lokt zo sterke emotionele reacties uit.
Marcel van den Hout, gedragstherapeut, legt uit dat bepaalde therapievormen daarom bewust een deel van het werkgeheugen een andere taak geven. Patiënten volgen bijvoorbeeld met hun ogen de vingers van de therapeut terwijl ze een nare herinnering ophalen.
Door deze snelle oogbewegingen blijft er minder ruimte over voor de traumatische herinnering en wordt deze minder emotioneel. Je geeft je hersenen een duo-taak. Iets soortgelijks lijkt te gebeuren bij meditatie. Een deel van je hersenen haalt nare herinneringen op terwijl een ander deel de adem blijft volgen.
Is het niet logisch dat er bij het schrijven hetzelfde gebeurt? Zoals je bij meditatie je aandacht houdt bij de ademhaling, houd je bij het schrijven je aandacht bij de pen. Op die manier belast schrijven een deel van je werkgeheugen. Daardoor is een pijnlijke ervaring minder overweldigend. Je pen is je anker. Je blijft doorschrijven, zoals je bij mediteren door blijft ademen. Met schrijven moet altijd een deel van je in het hier en nu blijven.
Daarom is schrijven anders dan praten of denken. Je verdrinkt niet in je eigen verhaal. De pen is je reddingsboei.
Een algemeen geheugen
Schrijven kan dus helpen om een trauma te verwerken. En nu ga ik een stapje verder. Volgens mij kan schrijven je geheugen ook specifieker en daardoor vaak positiever maken.
Mark Williams, professor klinische psychologie, ontdekte dat patiënten die last hadden van depressieve klachten vaak een extreem veralgemeniseerd geheugen hebben.
Mindfulness meditatie maakt dat geheugen specifieker, meent Williams. De mediterende leert namelijk om twee manieren om over zichzelf na te denken, los te koppelen.
Een voorbeeld. Je komt op straat een bekende tegen. Jij zwaait, maar die ander zwaait niet terug. Met ons experienteel hersennetwerk denken we nu ‘hij zwaait niet.’’ In ons zogenaamde narratieve hersendeel, koppelen we deze gebeurtenis meteen aan oude opvattingen en ervaringen. En denken we bijvoorbeeld ‘ zie je nou wel, niemand ziet mij.’
Uit onderzoek blijkt dat bij mensen die veel aan mindfulness doen, het narratieve hersendeel losgekoppeld wordt van het experienteel hersennetwerk. Je ziet een unieke, levendige gebeurtenis niet meteen als een bewijs van een algemene opvatting over jezelf.
Net als bij mediteren, geloof ik dat schrijven je uit het narratieve hersendeel kan halen.
Pen als vergrootglas
Je kan duizend keer opschrijven: ‘ik heb een rot jeugd gehad.’ Maar dat zegt niets en dat doet ook niets. Niet voor de lezer en niet voor de schrijver. We willen een concrete scene. ‘ Tonen in plaats van vertellen,’ is niet voor niets een van de belangrijkste schrijfregels.
Dat is moeilijk. Want het dwingt je om met je experimenteel hersendeel naar die ervaring te gaan. Wat rook, zag en voelde je?
Maar wat blijkt nou? Veel van mijn cursisten die eindelijk de moed hebben om hun herinneringen heel gedetailleerd op te schrijven, stuiten op onverwachte details. Een vogel die zingt, terwijl ze op trillende benen naar school lopen. Iemand komt opeens voor ze op. Ze stappen uit dat narratieve netwerk dat blindelings herhaalde ‘ jij bent een buitenbeentje’ .
De pen fungeert als een vergrootglas en kan stokoude, negatieve overtuigingen transformeren in nieuwe, levendige plaatjes.
Pen als hersenspoeler
Dus eigenlijk kan je jezelf met inkt hersenspoelen. Negatieve herinneringen schrijf je weg en al schrijvende creëer je positieve. Het is goed voor je persoonlijke ontwikkeling.
Geloof je dat niet? Probeer het uit! Schrijf je levensverhaal op. En mocht je er niet als een ander, positiever mens uit komen, dan heb je toch maar mooi je eigen boek geschreven.
Nanda Huneman
Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)
- Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
- Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
- Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020
Heel herkenbaar. Een barre jeugd gehad en het schrijven helpt met het een plek te geven. Mijn vader is eind vorig jaar overleden. We hadden al jaren geen contact. Twee dagen na het kennis krijgen ervan heb ik huilend op de bank een brief naar hem geschreven. Het herlezen en een keer ‘netter’ opschrijven heeft me enorm geholpen.