Autobiografisch schrijven is spannend. Persoonlijke verhalen en intieme details uit je dagboek zet je nu opeens voor een groot publiek op papier. Hoe doe je dat? Hoe blijf je trouw aan jezelf terwijl je ook rekening houdt met een lezer, die een levendig en leesbaar verhaal wil?

Het helpt om vanuit ‘intieme afstand’ te schrijven. Dat betekent: dicht bij je eigen verhaal blijven, maar er toch met gezonde afstand naar kunnen kijken. Ik leerde het tijdens een schrijfretraite op Terschelling.

Intiem

Ik had een huisje gehuurd om een maand lang te kunnen schrijven. Ik schreef over mijn eerste zoen op de hoogste duin van het eiland, over mijn woedeaanvallen toen ik zestien was en over mijn eerste mystieke ervaring in India.

Ik schreef dingen, die ik alleen aan iemand vertel die ik volledig vertrouw.

Schrijven vraagt om intimiteit. Alleen dan kan je de juiste woorden vinden voor die pijnlijke of spirituele ervaring die je nog nooit eerder hebt verwoord. Je moet thuis kunnen komen op papier.

Te intiem

Na een week bezield schrijven, maakte ik een lange wandeling door de duinen. Daarna las ik met een roodgloeiend hoofd mijn teksten terug. Het was verschrikkelijk. Ik had mijn hele ziel en zaligheid in die paar pagina’s gepropt. De gevoelsdichtheid was veel te groot.

Was dat nu het resultaat van een week bezieling? Onleesbare teksten? Hoe kon dit nu een boek worden?

Ik hield op met schrijven. Ik ging vliegeren. Ik dronk thee in het Amsterdams Koffiehuis, biertjes op het terras van de Walvis.

Afstandelijk

Na drie dagen weer en wind, begon het te knagen. Ik was hier om te schrijven, niet om weg te lopen voor mijn eigen woorden. Ik pakte de pen weer op. Ik durfde niet meer over mezelf te schrijven. Bang dat ik weer in dezelfde bevlogenheid zou raken, zonder iets leesbaars te schrijven. Ik schreef over het naderende onweer die de lucht vreemd geel maakte en over het kabaal van de troepen brandganzen.

Het waren zintuiglijke, levendige teksten. Ik maakte contact met de wereld om me heen. Maar ik miste de volledige overgave, de intimiteit die ik voelde toen ik over mezelf schreef.

Intieme afstand

Ik ademde diep en toen pakte ik het verhaal over mijn eerste zoen erbij. Ik zei tegen mezelf: ‘Oké Nanda, schrijf nu over deze zoen, zoals je over Terschelling schrijft. Zintuiglijk en met enige afstand. Hoe rook het daar op de duin?’

Ik schreef over die zoen alsof het niet mijn zoen was. En opeens zag ik dat Dirk een zwart Ramones T-shirt droeg en dat het licht van de Brandaris over onze hoofden heen gleed.

Mijn tekst kwam tot leven. Er was meer omgeving, meer lucht. Mijn tekst werd iets minder van mij en iets meer van de wereld. En daarmee toegankelijker voor een lezer.

Twee soorten afstand

Ik had dus een bepaalde afstand nodig om mijn teksten leesbaar te maken. Om voorbij het dagboekniveau te komen. Deze afstand is echter niet kil en afstandelijk.

Er zijn namelijk twee manieren om afstand te nemen van je verhaal.

Je kan een stap van jezelf afzetten en naar je verhaal kijken zoals een buitenstaander dat zou doen. Het gevaar hierbij is dat je de intimiteit verliest en met een hele kritische blik naar je verhaal gaat kijken. De gedachte ‘wat is dit slecht’ bracht mij alleen maar naar de oostpunt van het eiland en naar de kroeg. Niet naar een diepere laag in mijn verhaal. Ik had nog steeds die open armen nodig, de houding ‘alles is goed’ om helder over mijn eigen ervaringen te schrijven.

Ik had dus een ander soort afstand nodig. Een intieme, warme afstand. En die vond ik niet door van mezelf weg te lopen, maar juist door verder naar binnen te gaan. Ik zocht de afstand in mezelf. Ik stopte niet op de plek waar ik een herinnering of gevoel in mezelf ontmoette. Ik liep als het ware voorbij mijn eigen verhaal. En bekeek het van de andere kant. En niet zozeer met persoonlijke ogen, maar met schrijversogen. Waarnemende, heldere schrijversogen.

Je bent niet je verhaal

Vanuit die intieme afstand zie je dat je gevoelens, herinneringen hebt, maar ook dat je er niet mee samen valt. Ze leven in jou, maar je bent ze niet. Dat is een wezenlijk verschil. Door afstand te nemen, word je je bewust van je gevoel, zonder bevangen te worden door dat gevoel. Dat is de waarnemer. En dat is ook de schrijver. Je bent dichtbij je eigen ervaring, zonder er in te verdrinken. Intieme afstand.

Op dat moment komt er ruimte. Dan krijgt je schrijven iets universeels en toegankelijks. En als je vanuit die intieme afstand je autobiografische verhaal schrijft, wordt je tekst vanzelf leesbaar en boeiend. Voor jezelf, maar zeker ook voor anderen.

[wave] Meer schrijftips? Vraag de gratis schrijfles aan.

The following two tabs change content below.

• Biografie
• Laatste Berichten

Nanda Huneman

Als tiener had ik de vaste overtuiging dat schrijven zweverig was. En ik was al zo’n dromer! Mijn moeder noemde me een ‘luchtfietser’. Daarom leek het mij niet slim om mijn leven aan schrijven te wijden.

Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)

• Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
• Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
• Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020