Het is me pas nog overkomen. Tijdens een verjaardagsfeestje van een vriendin zit ik naast een andere genodigde met wie ik voor het eerst kennis maak. Met mijn koffiekop in één hand, het vorkje in de andere en een schoteltje met taart gevaarlijk balancerend op mijn schoot, vertel ik dat ik een verhaal schrijf.

Mijn gesprekspartner raakt geïnteresseerd. ‘Oh, en wat schrijf je dan?’

Op die vraag heb ik in de loop van jaren redelijk adequaat leren reageren. ‘Oh, wat journalistiek werk,’ zeg ik dan. En afhankelijk van hoe ik mijn toehoorder inschat, voeg ik er dan zo achteloos mogelijk aan toe ’momenteel ben ik bezig met een roman.’

Mijn buurman zet zijn kopje neer op het schoteltje. Het moment is gekomen voor de vraag waarover me telkens het zweet uitbreekt. De vraag `welk verhaal schrijf je dan?´.

Praten over je eigen verhaal

De uitspraak dat je schrijvers vooral moet lezen maar niet naar ze moet luisteren, als het gaat over hun werk, gaat zeker op voor mij. In elke geval tijdens verjaardagen. Terwijl mijn vorkje ter aarde stort, stamel ik dingen als `beetje biografisch … hoofdpersoon die worstelt… Immigrant in New York.´ Op dat moment haken de meeste welgemeende geïnteresseerden af en wordt er overgeschakeld op een ander eenvoudiger onderwerp, zoals de kleur van de slingers.

Verhaal schrijven: waar gaat het over?

Want waar gaat het verhaal dat je wil schrijven eigenlijk over? En hoe geef je antwoord op die vraag zonder meteen te vervallen in de meest afgrijselijke clichés. Als je jezelf antwoord hoort geven op die vraag dan komen onwillekeurig allerlei gedachten in je op. Gaat het daar maar over? Melodramatisch klinkt het. Of soms lijken de parallellen met je eigen leven ineens zonneklaar.

Voor je gevoel heeft elke toevallige luisteraar meteen door dat je roman een verkapt egodocument moet zijn. Zo’n boek waarin je je eigen sores manhaftig tot literatuur probeert te verheffen.

In het beste geval bekruipt je de angst dat iemand met jouw idee aan de haal zou kunnen gaan.

Lijn van het verhaal dat je wilt schrijven

Niets zo plat als de samenvatting van het thema van het verhaal dat je schrijft. Een dergelijke samenvatting bevat niets van de rijkdom die je voor ogen staat. Niets van al die beelden en nuances die je in je verhaal wil leggen.

Het is een dodelijk en alles doodslaand benoemen van het grote thema dat zich daarmee schaart onder de miljarden eerder bedachte verhaalgegevens of beschreven thema’s van het leven.

‘Oh mijn boek gaat over een man die verliefd wordt op een vrouw en haar probeert te versieren.’

Ik schrijf een verhaal over een meisje dat ondanks een rotjeugd gelukkig wordt.

De antwoorden klinken allemaal even banaal of al eerder gehoord. Of pretentieus.

Verhaallijn benoemen helpt je afbakenen

En toch moet je er op een gegeven moment aan om je roman op een dergelijke manier samen te kunnen vatten. Misschien niet voor een willekeurige verjaardagsganger.

Maar in elk geval voor jezelf. Er komt een moment waar je voor jezelf, gefluisterd of in het opperste geheim opgeschreven, moet benoemen waar je verhaal over gaat. Dat is nodig om paal en perk te stellen aan je eindeloze verbeeldingskracht. Want veel romans gaan vroegtijdig ten onder, niet aan een gebrek van ideeën, maar eerder aan een teveel.

Voor je het weet woekert je fantasie voort en groeien er allerlei ondergrondse wortelstelsels die in feite alweer stekken zijn voor een nieuw verhaal. Of gewoon dingen die jij als schrijver moet weten over je personages, maar die in dit verhaal in elke geval niet thuishoren.

Voldoende verhalen die je kan schrijven

Je verbeelding kent geen grenzen. Informatie over de kleur van het behang in de kamer waar je hoofdpersonage zijn lang aanbeden geliefde ten slotte ten huwelijk vraagt, leidt al snel tot uitweidingen hoe hij dat behang ooit min of meer onder dwang van zijn vorige verloofde heeft gekocht en hoe naar die relatie was.

Dergelijke uitweidingen kun je beter bewaren voor een volgende roman. Of desnoods voor een vervolg op het verhaal dat je nu aan het schrijven bent. Gebruik dergelijk materiaal enkel en alleen als het direct van invloed is op de afloop van je roman.

Verhaallijn benoemen helpt spanning creëren

Het benoemen van je thema, het formuleren van een verhaallijn of ontwikkelingslijn, helpt je om bij de les te blijven. En niet een zijpad in te slaan waarin je eigenlijk het verhaal van een bijpersonage vertelt.

Dat smakeloze antwoord, dat indruist tegen de belangrijkste regel voor het schrijven van elke roman -‘tonen niet benoemen’- houdt je op het smalle paadje van waar je roman eigenlijk over moet gaan. Daarnaast helpt het om de lijn van je verhaal strak te spannen. Teveel uitweidingen maken de lijn slap. Probeer dus vroeg of laat voor jezelf antwoord te geven op die lastige vraag.

Schrijftips voor verhaal schrijven

Maar maak het leuk voor jezelf. Onderwerp jezelf niet aan de eerste de beste verjaardag met een gesprekspartner die denkt dat schrijven hetzelfde is als foutloos spellen.

In plaats van je hoofd te breken over de vraag waar je verhaal over gaat kun je het volgende proberen.

Schrijf zelf een recensie bij het verschijnen van je boek, waarin je natuurlijk kort de inhoud weergeeft, maar ook de gelegenheid hebt om je eigen stijl, je vindingen en je thema ruimschoots prijst.

Wees daarbij realistisch maar niet bescheiden.

The following two tabs change content below.

• Biografie
• Laatste Berichten

Inez Risseeuw

Ik herinner me de eerste keer dat ik echt schreef. De juf had echte inkt in de potjes in onze tafels gegoten. Uit een grote half doorzichtige fles. Het rook een beetje naar zoete medicijnen.

Laatste berichten van Inez Risseeuw (toon alles)

• Hoe kies je de beste titel voor jouw boek - 5 augustus 2021
• Het geheim van een goed kinderboek - 21 juni 2021
• Een titel voor je boek - 3 maart 2021