Redacteuren van uitgeverijen hebben doorlopend stapels manuscripten op hun tafel liggen. Als ze al tijd hebben om een boek van die stapel te halen, lezen ze de eerste alinea en besluiten op basis daarvan om verder te lezen. Of niet. Hetzelfde geldt voor je toekomstige lezers.

De eerste alinea van je boek is dus van groot belang.

Begin niet bij het begin

Op de Schrijversvakschool in Amsterdam kregen we ooit de opdracht om het gevoel te beschrijven als je bij de kapper zit en je haar gewassen wordt.

De meeste teksten kwamen nooit toe aan dat moment. Leerlingen beschreven hoe ze hun huis verlieten, de straat uitliepen. Sommigen haalden de voordeur van de kapperssalon. En maar een enkeling kwam eraan toe het gevoel van masserende vingers op de hoofdhuid te beschrijven. Wat was hier aan de hand?

Schrijvers hebben de omweg  nodig

Blijkbaar hebben schrijvers een sterke behoefte om omtrekkende bewegingen te maken, voor ze kunnen beginnen aan de scene waar het om gaat. Een soort aanloop voor de sprong.

Als schrijver moet je voor jezelf nog ontdekken wie je personage is, hoe hij bij die kapper terecht kwam, hoe de kapperssalon eruit moet zien.

We doopten deze neiging om tot het kappersyndroom. En we leerden dat het vaak simpelweg een kwestie is van de eerste paar alinea’s verwijderen.

Weet meer dan je lezer

Dat kapperssyndroom is heel logisch. Als schrijver moet je op stoom komen. Voor jezelf moet je eerst nog de omstandigheden bepalen voor je verhaal, de aanleiding bedenken tot het gebeuren. Je moet immers altijd veel meer weten dan je lezer. Maar je moet hem niet alles vertellen wat je weet. En al helemaal niet in de eerste alinea van je boek.

De lezer het werk laten doen

Denk aan een groepje mensen op straat dat opgewonden bij elkaar staat te praten en te wijzen. Ook als je geen ramptoerist bent, is de neiging om erbij te gaan staan bijna onbedwingbaar. Als schrijver zet je je lezer aan het werk middels die aangeboren menselijke nieuwsgierigheid.

Val met de deur in huis

Je lezer moet bij de eerste zin met beide benen in een situatie belanden. Net als iemand die wakker wordt en nog niet weet waar hij is of wat er aan de hand is, moet je lezer bij de eerste zin iets ervaren, zonder dat hij de toedracht kent.

Val dus binnen midden in een handeling. Zoom in op een opvallend detail of een zintuiglijke gewaarwording, maar laat het grotere perspectief buiten beeld. Felblauw licht. De vochtige straatstenen onder iemands hoofd. Een kind dat plotseling opkijkt van zijn spel. Of het gevoel van water dat tussen je haarwortels doorstroomt.

Een eerste zin waardoor je lezer wakker schrikt. Wat er precies gaande is weet hij nog niet. Dat maakt hem juist gretig om verder te lezen.

The following two tabs change content below.

• Biografie
• Laatste Berichten

Inez Risseeuw

Ik herinner me de eerste keer dat ik echt schreef. De juf had echte inkt in de potjes in onze tafels gegoten. Uit een grote half doorzichtige fles. Het rook een beetje naar zoete medicijnen.

Laatste berichten van Inez Risseeuw (toon alles)

• Hoe kies je de beste titel voor jouw boek - 5 augustus 2021
• Het geheim van een goed kinderboek - 21 juni 2021
• Een titel voor je boek - 3 maart 2021