Steel, stuntel en schrijf - Boekschrijven.nl

Elk jaar, nadat de mensenmassa op 4 mei op de Dam twee minuten heeft gezwegen, doorbreekt een gedicht van een scholier de stilte. Dit jaar droeg de 16 jarige Güner Tuzgöl zijn titelloze gedicht voor. Het was het enige gedicht dat hij in zijn leven had geschreven.
Dat kan dus. Je schrijft een gedicht. En opeens sta je op de Dam, voor de koning, voor het volk. En het hele land hoort jouw woorden.

Dit is wat hij schreef:
De wind waait door onze haren
Stil, zonder geluid
Angst dat is wat wij voelen
Duizenden woorden in het hoofd
Zonder enige waarde

Het raamkozijn zonder raam
Het water zonder vissen
De week zonder dagen
Leegte is wat ik voel,
zo leeg als de bomen in de herfst
Geen controle meer,
macht over macht
Ik wil dat het verdwijnt

Schrijf een imitatio
Het eerste gedicht dat ik zelf schreef, tijdens een creatieve schrijfcursus, was een imitatio. Daarbij neem je de vorm van een bestaand gedicht als basis, maar vul je het in met je eigen woorden. En terwijl ik luisterde naar Güner, bedacht ik me dat zijn gedicht perfect geschikt is om een imitatio van te maken. Probeer het eens:

De …. ….  door onze ….
…. , zonder ….
…. dat is wat wij voelen
Duizenden …. in het ….
Zonder …. ….

Het …. zonder ….
Het …. zonder ….
De …. zonder ….
…. is wat ik voel,
zo … als de …. …. …. ….
Geen …. meer,
…. over ….
Ik wil dat het ….

Het voelt misschien als jatten, als een invuloefening. Maar zo begint het vaak. Je hoort of leest iets – een gedicht, verhaal, citaat – en je creatieve geest wordt geprikkeld. Het zet je aan het denken. Gebruik die basis. Laat het je inspireren.

Onervaren maar oprechte woorden
Ik vind het mooi dat ze geen beroemde dichters laten voordragen op zo’n belangrijke dag als Dodenherdenking. Maar onbekende scholieren, met net ontloken woorden. En die hoeven niet perfect te zijn.
Juist dat maakt het misschien wel geschikt om de stilte te doorbreken. Dat de gedichten en de jongeren die ze voordragen, wat wankel staan. Zoals wij ook wankel kunnen staan als we terugdenken aan de oorlog en haar slachtoffers. Wat weten we eigenlijk over deze wereld? Hoe kunnen we zorgen dat dit niet nog een keer gebeurd? Ligt dat eigenlijk wel in onze handen?
En dan hebben we geen burgemeester nodig, die precies weet wat hij zegt. Gelikt, en compleet. Of een toespraak van een koning. Dan hebben we een zestienjarige jongen nodig, die zijn eerste gedicht voordraagt. Onervaren, maar oprecht.

Rauwe diepgang
En dat wil absoluut niet zeggen dat zo’n gedicht geen diepgang heeft. Wil ik niet zeggen: oh, wat schattig, zo’n jonge jongen die ook wat probeert te zeggen. Nee, integendeel.
Toen ik zelf zestien was, stuurde ik mijn gedichten (ik had stapels) op naar het poëziefestival voor jongeren Doe maar Dicht Maar. Een paar keer verscheen een gedicht van mij in hun bundel. Het viel mij op dat ze vaak de meest oppervlakkige gedichten uitkozen. Dat ergerde mij dusdanig dat ik ze een boze brief stuurde.  Dat ik vond dat ze volwassen standaarden gebruikten om jongerengedichten te selecteren. Dat ze duidelijk geen bal van me snapten.
Het jaar erop werd ik uitgenodigd om deel uit te maken van de jongerenjury. Avondenlang zat ik tussen hoge stapels gedichten op de vloer van mijn kamer, de koning te rijk. Elk gedicht hield ik vast met de meest mogelijke eerbied. En ik zocht niet de mooiste, of meest gladde gedichten uit. Maar juist de gedichten waarbij de schrijver in mijn ogen wat van zichzelf liet zien. Ik noemde dat ‘rauwe diepgang’. Niet gepolijst, maar wel echt.

Maak schrijven minder groot
Als je schrijft, beoordeel je pasgeboren werk dan niet met ‘volwassen standaarden.’ Durf rauw, jong en direct te zijn. Maak schrijven niet moeilijker dan het is. Je hoeft niet van jezelf te verwachten dat je meteen een perfect gedicht, een rond verhaal of een volwassen boek schrijft. Ook niet als je voor een groot publiek schrijft.
Soms kunnen we ons verlangen om te schrijven, om goed te schrijven, veel te groot maken. Zo groot, dat we geen letter meer op papier krijgen. Je hoeft geen koning  te zijn. Je mag zestien zijn. Je eerste gedicht schrijven, misschien geen idee hebben wat je er precies mee bedoelt, en het toch vol trots voordragen. Steel, stuntel en schrijf eerlijk. En vaak zeggen we dan precies, wat we echt zeggen willen.

 

The following two tabs change content below.

Nanda Huneman

Als tiener had ik de vaste overtuiging dat schrijven zweverig was. En ik was al zo’n dromer! Mijn moeder noemde me een ‘luchtfietser’. Daarom leek het mij niet slim om mijn leven aan schrijven te wijden.

Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)