Schrijf je roman. Waarom uitstellen? Hoe ga je NU schrijven?

Ik logeer op dit moment bij een vriendin. Zij wil dolgraag een roman schrijven. Al jarenlang. Elke keer als ik langs kom, schrijven we samen een stukje. Als ik dan een jaar later weer op bezoek kom, heeft ze ondertussen de halve wereld gezien, maar heeft ze niets geschreven.

‘Toch staat het elke week op mijn to-do lijstje,’ zegt ze. ’Maar het lukt me niet eens om een korte blog te schrijven.’

Hoe komt dat? Waarom gaan we niet simpelweg schrijven als we dat zo graag willen? Waarom werkt Ank heel trouw haar hele lijstje af, maar schuift ze het schrijven altijd door naar de volgende week? En het is niet alleen Ank die dat doet. Ik doe het zelf ook. En ik zie het bij al mijn cursisten gebeuren.

Dat komt omdat we naar de verkeerde stem in ons luisteren.

Toestemming om roman te schrijven

‘Elke keer als ik ga schrijven, bedenk ik me dat ik eigenlijk niets te zeggen heb,’ zegt Ank. ‘En dat er al zoveel mensen schrijven.’

Deze kritische stem is de reden waarom we keer op keer niet gaan schrijven.

‘Ik wacht eigenlijk totdat iets in mij zegt dat het goed is om te gaan schrijven,’ vervolgt Ank.

Ank wacht op toestemming. Toestemming van die strenge stem in haar hoofd die haar keer op keer vertelt dat ze geen boek kan schrijven, dat ze niets te zeggen heeft.

De criticus

schrijf boekDat gaat niet gebeuren. Deze stem, die Julia Cameron in haar schrijfboek ‘The Artist’s Way‘ de censor, of de innerlijke criticus, noemt, zal altijd ondermijnende dingen blijven zeggen over je schrijven.

Toen ik een schrijfcursus bij Natalie Goldberg volgde, zag ik daarvan het levende bewijs. Natalie liet ons tien minuten lang vanuit deze criticus schrijven.

Natalie schreef ook mee en las haar stuk later voor. ‘Je kan niet schrijven, je zal hier nooit van kunnen leven, je bent geen schrijfster.’ Ondertussen heeft Natalie velen schrijfboeken op haar naam staan en is ze wereldwijd een erkend schrijfdocente. ‘Mijn criticus is ontzettend achterhaald, hij zegt al jaren hetzelfde.’

Dit liet mij glashelder zien dat het geen zin heeft om te wachten totdat mijn criticus zijn kop dicht houdt. Die zal altijd door blijven praten. De kunst is om naar een andere stem te leren luisteren. Eentje die niet zo hard schreeuwt als de criticus, maar de stem die elke week weer ‘schrijf je roman’ op je lijstje zet.

De schepper

Julia Cameron noemt die stem het artistieke brein, die niet zoals het logische brein hecht aan efficiëntie en nut, maar poëtisch en onlogisch is. Het artistieke brein, oftewel de schepper, kan niet wachten totdat we eindelijk gaan schrijven.

Dit is de stem die ons toestemming zou moeten geven om een boek te schrijven en niet de criticus.

Maar het is een hele kunst om naar deze stem, die aanspoort om ons creatief te uiten, te luisteren en de kritische stem te negeren. Het is dan ook geen goed idee om te gaan zitten wachten op een teken van leven van het artistieke brein. Zij wacht, zwijgt en komt pas echt tot leven als je daadwerkelijk gaat schrijven.

De kunst is dus om, ondanks het woordenvuur van de criticus, gewoon te gaan zitten en toch te schrijven. Maar hoe doe je dat dan?

Schrijf je roman

Ten eerste helpt het als je die kritische stem in je leert herkennen. Dat is het halve werk. Dat je die stem leert te zien voor wat hij is. Een sterke stem. Maar niet de enige.

Ga er niet mee in discussie, dat win je nooit. Maar probeer om niet alle autoriteit aan deze stem te geven.

Soms helpt het om ergens anders ‘toestemming’ te vinden. Zoals in een schrijfcursus. Als schrijfdocente is het mijn voornaamste taak mensen toestemming te geven om simpelweg te schrijven. Iets wat de criticus meestal niet toestaat. Maar als je opdrachten en huiswerk krijgt, is de drempel om te gaan schrijven veel lager.

Het kan ook helpen om de ochtendpagina’s te schrijven, die Geerteke nu ook doet. Door simpelweg elke ochtend drie pagina’s te schrijven, geef je de criticus minder ruimte. En als je schrijft, schrijf dan in 1 keer door zodat die kritische stem niet de kans krijgt om je tekst continu van commentaar te voorzien.

Of ga eens samen met iemand anders schrijven. Dat heb ik net met Ank gedaan. Aan de hand van een kaartje uit mijn schrijf-inspiratie-spel hebben we tien minuten geschreven over onze wc’s. Onverwachte woorden begonnen te stromen. Het artistieke brein werd wakker geschreven.

Het hoofd luchten

Dus. Herken je eigen innerlijke criticus. Neem de dingen die hij zegt niet voor waar aan. En ondanks die stroom van ondermijnende twijfels: schrijf je roman. Help jezelf door een schrijfcursus te volgen of jezelf een opdracht te geven; in de vorm van de ochtendpagina’s of door tien minuten te schrijven over een concreet onderwerp.

En mocht die criticus echt zijn mond niet willen houden, geef hem dan tien minuten.

Schrijf alles op wat deze stem te zeggen heeft. En zie de humor er van in. Maak een personage van de criticus. Is hij een Indiase ambassadeur, een gestreste zakenman of een conciërge die eigenlijk dichter had willen worden? Ik hoor graag wie jij in je hoofd hebt wonen.

[wave] Meer schrijftips? Vraag de gratis schrijfles aan.

The following two tabs change content below.

Nanda Huneman

Als tiener had ik de vaste overtuiging dat schrijven zweverig was. En ik was al zo’n dromer! Mijn moeder noemde me een ‘luchtfietser’. Daarom leek het mij niet slim om mijn leven aan schrijven te wijden.

Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)