Lezen is net zo belangrijk als schrijven. Door veel te lezen, leer je goed schrijven. Dat leerde ik deze zomer opnieuw toen ik in een huisje aan mijn roman schreef.
Stephen King over lezen
Op mijn bureau lag het boek On writing van Stephen King. Het werd mijn bijbel en hielp me bij het schrijven. Maar vooral wakkerde het mijn passie voor lezen weer aan. King schrijft:
‘If you want to be a writer, you must do two things above all others: read a lot and write a lot. There is no way around these two things, no shortcut.’
Hij zegt dat elk boek dat je oppakt zijn eigen les heeft. De slechte boeken laten je zien wat niet werkt, de goeden kunnen als gids dienen.
De kunst van het lezen
Maar wat doet lezen eigenlijk met je? King noemt lezen het creatieve centrum van een schrijversleven. Het is de aandacht naar binnen richten, naar de wereld van de verbeelding.
Ik zag dat deze zomer gebeuren toen ik met een vriendin en haar negenjarige dochter op het terras zat. Wij kletsten. Haar dochter pakte een boek en verdween.
Ik kon mijn eigen ogen niet van haar af houden.
Haar diepe concentratie, het gemak waarmee ze wegdreef in de wereld van de verbeelding. Ze was er wel, maar haar aandacht was naar binnen gericht.
Het bracht me terug naar mijn eigen kindertijd. De hele zomer bracht ik lezend door. Lezend op de bank, op het dek, in bed, tijdens het eten, in de tuin. Beckman, Terlouw, Dahl – ik verslond ze.
Kinderlijk lezen
Lezen alsof je een kind bent, daar heb je als schrijver wat aan. Je helemaal mee laten nemen door een verhaal.
Want dat is wat je als schrijver wilt bereiken met een boek: iemand pakken, meenemen. En als je niet zelf hebt ervaren hoe het is om gegrepen te worden door een boek, zal je nooit zelf een pakkend en meeslepend boek kunnen schrijven.
Niet lezen om je te verschuilen
Lezen moeten we dus. Maar wel echt lezen. Want je hebt lezers die wel lezen, maar eigenlijk niet zien wat er staat. De verschuilers noem ik dat. Die verschuilen zich achter een boek, zodat ze niet aanwezig hoeven te zijn. Het boek is dan vooral een scherm tussen hen en de omringende realiteit, geen deur naar een nieuwe realiteit.
Over dat soort lezen hebben we het niet. Want daar leer je niets van. Deze lezers weten na het lezen van het boek nauwelijks meer waar het verhaal over ging. Laat staan dat ze weten welke woorden en welke stijl de schrijver gebruikte om zijn verhaal te vertellen. Ze verslinden het verhaal zonder het te verteren.
Duikende lezers
Als schrijvers moeten we duikers zijn. We moeten niet achter dat boek zitten, maar er in. We kauwen op de woorden, proeven de zinnen, laten ons meenemen door de stroom van het verhaal. En als dat niet gebeurt, leggen we het boek niet weg, maar onderzoeken we nauwkeurig waarom je niet door de deur naar binnen kan.
Diepe duik in Anais Nin
Toen ik een paar jaar terug alleen op reis was in Spanje, vond in een theehuis in Barcelona ‘The houseboat’ van Anais Nin. Ik nam plaats aan de metalen tafel met de gekrulde poten en vergat meteen de veel te harde stoel. Anais nam me mee naar Parijs, naar een schommelende woonboot op de Seine.
Ik werd zo diep geraakt door haar beschrijvingen dat er ik er van moest huilen. Het was de schrijver in mij die geraakt werd. Ik herkende iets.
Het boekje ging mee op reis en ik was niet langer alleen. Ik keek met Anais haar ogen naar het dorpje waar Dali vandaan komt, ik voelde met haar sensuele huid de zon en het zout op mijn huid. En met haar woorden beschreef ik mijn dromen.
Lezen ontwikkelt je stijl
Ik gebruikte haar stijl, maar bleef toch mezelf. Ik ontdekte dat je door te spelen met de stijl van andere schrijvers, je eigen stijl kan ontwikkelen. Nin hielp me een stapje verder.
Lezen geeft je een gevoel van wat mogelijk is, het leert je over stijl, karakters, spanning. Het zet je schrijven in een context. Want je schrijft nooit in een vacuüm. Jouw stijl wordt beïnvloed door de stijl van de schrijvers die je hebt gelezen.
Lezen is een weg naar binnen
Door King ben ik tijdens het schrijven van mijn roman, meer gaan lezen. Ik raakte daardoor in een ‘literaire stemming.’ Dat hielp me om de juiste toon voor mijn eigen boek te vinden.
King schrijft: ‘Lezen creëert een gemak en intimiteit met het proces van schrijven. ‘
Door veel te lezen snap je hoe je een verhaal tot stand komt. Je maakt je de wereld van de taal eigen. Lezen brengt je in contact met je innerlijke creativiteit, van waaruit je makkelijker kan gaan schrijven. Het lezen van boeken is een weg naar binnen. Daar vind je een pad dat leidt naar je eigen boek.
Nanda Huneman
Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)
- Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
- Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
- Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020
Hele zomervakanties bracht ik de middagen door in de bibliotheek. Daar was het lekker koel. Soms schrok ik ineens op uit het verhaal omdat ik aan de geluiden om me heen merkte dat ze gingen afsluiten. Snel met mijn tas vol boeken naar huis om daar weer verder te lezen en de volgende dag het proces opnieuw te herhalen. Ook ik heb het geluk dat mijn kinderen zo genieten van lezen als de dochter van de vriendin in dit blog beschreven. Kinderen kunnen wat dat betreft ons voorbeeld zijn net als wij hen het goede voorbeeld moeten blijven geven door te lezen en ze te laten inzien dat er meer is dan comuterspelletjes. Voor ons als volwassenen is lezen iets wat we in de hectiek van de dag nogal eens kwijt raken. Jouw blog is weer een extra stimulans om zelf te blijven lezen en meteen ook een goede smoes om met een boek op de bank te gaan zitten. ‘ Ik ben hard aan het werk!’
Ik herken mezelf helemaal in het lezend kind van vroeger, dat volledig in de avonturen opging waarover ik las, eerst de boeken van Enid Blyton over ‘de Vijf’, daarna de hele serie van Karl May over Winnetou en Old Shatterhand, en heel veel boekjes van de Witte Raven serie. Toen ik een boek las van een meisje van mijn leeftijd, dat haar eigen boek geschreven had, inspireerde mij dat ook tot het schrijven van een ‘boek’ toen ik 14 was. Mijn beste vriendin was er zo enthousiast over dat ze vond dat ik het moest laten publiceren, maar ik wist niet hoe. Het bleef bij een trots gevoel, dat ze dat gezegd had over mijn ‘boek’. Helaas ben ik dat manuscript kwijt geraakt. En al lees ik nog even graag als vroeger, als volwassene met eerst een zeer drukke baan en daarna een heel druk gezin (met vijf kinderen) kwam het er gewoon niet van.
Ik ben ervan overtuigd dat heel veel lezen tot schrijven inspireert en dat zonder te lezen, er een schraalheid is die het schrijven niet bevordert. Lezen voelt nog steeds aan als een ‘luxe’, wat je jezelf helaas maar beperkt kunt veroorloven, omdat de tijd ervoor ontbreekt, je zoveel andere verplichtingen hebt… Nu ben ik de ‘Millenium Triology’ van Stieg Larsson aan het lezen, waar ik net zo in op ga als in de kinderboeken die ik vroeger las, maar steeds met spijt terzijde moet leggen… Eens komt de dag, dat ik weer de vrijheid zal hebben om zoveel te lezen als ik wil, beloof ik mezelf en troost me met die gedachte. En wie weet komt het schrijven dan ook weer vanzelf!
Bedankt voor jullie reacties. Mooi om te lezen dat jullie snappen wat ik bedoel met die kinderlijke leesgierigheid.
Blijven lezen, blijven schrijven!
Nanda
Er is een al wat ouder boek over lezen: ‘In een adem uit…Het geheim van het lezen door Daniel Pennac. Daarin staan o.a. ‘De tien onaantastbare rechten van de lezer’. Hierin staan ook prachtige uitspraken o.a. dat de tijd voor lezen altijd ‘gestolen tijd’ is (van al die andere dingen in het leven die moeten..) vandaar die rechten van de lezer.
Hi Karin,
Wat een goede tip! Dat boek ga ik lezen. Mooie beschrijving: tijd om te lezen voelt aan als ‘gestolen tijd’. Geef de lezer rechten!!
Groet, Nanda
Ik zit in de 3e klas en ik baal echt als een stekker. Ik heb zo veel huiswerk dat ik bijna geen tijd meer heb om rustig te lezen of te schrijven. Vaak maak ik dan afspraken met mezelf dat ik dan bijvoorbeeld 50 woorden per dag moet schrijven. Maar zelfs dáár kom ik niet aan toe. Meestal zit ik dan in het olc op school te schrijven, maar in die drukte kom ik ook nooit echt ver. Heeft iemand tips???
Hi Zoe,
Je bent hartstikke goed bezig!
Een afspraak maken met jezelf – 50 woorden per dag schrijven – is een goede methode.
Het kan ook helpen om een vast tijdstip te bedenken, waarop je alleen maar schrijft en waar niets tussen mag komen.
Mij helpt het om ’s ochtends in bed te schrijven, voordat de dag begint. Dan heb ik in ieder geval al geschreven!
’s Avonds in bed kan ook prettig werken.
Succes en blijf die passie voor het schrijven voeden.
Groet, Nanda
Hoi Zoé, tijd is iets wat je zelf kan controleren, en probeer daarom te voorkomen dat het jou controleert zoals nu.
(Maak je eigen Dagrooster: Opstaan, ontbijt, school huiswerk, schrijven!)
Als je het erg druk hebt en je komt niet aan schrijven toe, maar er komen wel veel ideeën in je op schrijf dan korte aantekeningen op zodat je op een later tijdstip verder kan schrijven.
Ik heb zelf altijd een aantekeningen boekje bij me. En zoek een rustig plekje op i.p.v het Olc. Groet Gerben.
Mooi blog, dank je. En ja … ik verslind boeken maar lees ze wel op een andere manier dan mijn vriendinnen. Heel anders eigenlijk. Eerst één keer gewoon en dan pluis ik boeken uit.