Ik geef les in meditatief schrijven. Maar wat is dat?
Ik kan dat het beste uitleggen aan de hand van een aantal schrijfopdrachten die ik vaak geef.
Richt je op het proces, niet op het eindresultaat
Ik schrijf dwars over de Indiase krant heen.
Mijn woorden gaan op in het gedrukte Hindi.
Mijn meditatielerares zegt dat ik vooral door moet schrijven. Desnoods in een verzonnen taal, als de pen maar blijft bewegen. Ik haat dit. Ik wil resultaat. Mooie woorden. Conclusies. Geen gekrabbel over een krant. Ik heb toch niet voor niets journalistiek gestudeerd?
Vijf jaar later. Ik sta aan het hoofd van een tafel met tien vrouwen. Ik deel het AD uit. ‘Over de letters heen schrijven, non-stop,’ hoor ik mezelf zeggen. ‘Niet stiekem in de kantlijn of tussen de regels schrijven. Het is bedoeling dat je niet ziet wat je doet.’
Het heeft even geduurd voordat ik zelf de zin van deze schrijfoefening inzag. Maar toen ik eenmaal over mijn weerstand heen was, voelde het bevrijdend.
Schrijven op een krant is een geweldige truc. Je verplaatst namelijk de aandacht van het resultaat naar het proces. Het gaat niet om wat je schrijft, maar dat je schrijft. Je richt je niet langer op de woorden, maar op de energie achter de woorden. Dat is een belangrijk kenmerk van meditatief schrijven.
Door je te richten op het schrijfproces in plaats van op het product dat je maakt, verschuif je de aandacht van het hoofd naar het hart.
Je schrijft vanuit je hart, niet vanuit je hoofd
Om cursisten vanuit hun hart te laten schrijven, laat ik ze non-stop schrijven. Op die manier krijgt het hoofd geen kans om het verhaal continu van commentaar te voorzien.
Een simpele, maar effectieve oefening is simpelweg te schrijven vanuit de zinnen ‘mijn hart houdt van’ en ‘mijn hart houdt niet van’.
Hierbij vraag ik mensen om de pen te baas te laten zijn. Ook als de pen opeens over een onderwerp begint waar je helemaal geen zin in hebt. Meditatief schrijven is een manier van de controle loslaten.
Meditatief schrijven is de aandacht naar binnen richten
Schrijven zie ik in als het binnentreden van een heilige ruimte.
Schrijven over je sleutelbos helpt daarbij. Eerst vraag ik de deelnemers van de meditatieve schrijfcursus om hun sleutelbos te beschrijven. Tot welke ruimtes verschaffen deze sleutels toegang? Dan vraag ik of er ook een sleutel naar de binnenwereld aan de bos zit. En hoe de deur naar de binnenwereld er dan uit ziet.
De meest verrassende antwoorden ontstaan. De ene heeft een kleine sleutel die op een kabouterdeur past, de ander heeft een sleutelhanger die de zware deur naar een burcht opent.
Jezelf naar binnen schrijven is een vorm van meditatie. Zoals je tijdens de meditatie de adem volgt, volg je bij het schrijven de pen. Net als bij mediteren, helpt schrijven om niet af te dwalen maar naar de hart van de zaak te schrijven.
Een tweede stap: je teksten herschrijven
Mijn thematische en meditatieve schrijfworkshops richten zich dus voornamelijk op het schrijfproces en niet zozeer op het resultaat. Dat wil niet zeggen dat het resultaat niet belangrijk is. Er komt ook een moment dat het hoofd zich er mee bemoeien.
Vanuit het geschrevene zoek ik samen met de groep naar een logische vorm voor de tekst. Is dit een potentieel gedicht? Of kan het een spannend verhaal worden? Of misschien is het wel een preek.
Bij dit proces maak ik vaak gebruik van de door mij en het Schrijfatelier ontwikkelde Diepzeekaarten. Daarin zitten kaarten waarop allerlei literaire vormen staan. Op goed geluk trek je een kaart. Blijkt dat je van je verhaal een smartlap moet maken. Of een nieuwsbericht. Op die manier kan je heel goed experimenteren met verschillende schrijfstijlen.
Meditatief schrijven en herschrijven
Meditatief schrijven is dus schrijven zonder dat je je druk maakt om het resultaat. Eindelijk mag je je torenhoge verwachtingen laten gaan. Door non-stop te schrijven, leer je vanuit je hart te schrijven. De pen wordt een sleutel naar de binnenwereld. Vanuit daar duikel je onverwachte woorden op. Die je later, met behulp van het hoofd, in een passende vorm giet.
Schrijfoefening: schrijf op een krant
Neem een krant. Schrijf tien minuten lang over de regels. Schrijf over alle onzin die in je opkomt. Associaties. Observaties. Het maakt niet uit. Probeer ook eens van rechts naar links te schrijven of van onder naar boven. Verzin woorden. Verkreukel daarna de krant en gooi ‘m rigoureus weg.
Nanda Huneman
Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)
- Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
- Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
- Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020
Prachtig Nanda,
Heb meteen zin het te gaan proberen!
Lijkt me heel effectief en vooral verhogend voor de creativiteit!
hééllll interessante tips, dankjewel, Nanda !!