‘Singel afgesloten’ heet het mailtje dat ik binnenkrijg, voordat ik een meditatieve schrijfcursus geef in Utrecht. Snel kijk ik even op Google Maps. Ik stap op de fiets en al trappend denk ik na over de opdrachten die ik zal geven. Zal ik met een schrijfopdracht beginnen of met een kennismakingsrondje?
Opeens sta ik voor een rood-wit lint. Hoe ben ik hier nu gekomen? Ik sta op de singel. Ik was er met mijn hoofd niet bij, en ondertussen, zijn mijn benen hier naar toe gefietst. Zij kennen de oude vertrouwde route op hun duimpje.
Schrijven vanuit de kennis van je lichaam
Ik denk aan de blogpost die ik onlangs heb geschreven. Daarin schrijf ik over dansles – en dat mijn lichaam de vertrouwde pasjes al maakt, voordat de lerares ze voordoet. Ik schrijf over mijn handen die blindelings cappuccino’s maken.
Ik noem dat de oerkennis van ons lichaam. Ons lichaam kent de weg. Ons lichaam weet meer dan we denken. En daar vertrouwen we op tijdens het meditatieve schrijven. We laten de hand schrijven, zonder dat ons hoofd zich daar mee bemoeit.
Een nieuwe route zoeken
Allemaal mooi en aardig, denk ik terwijl ik weer op de fiets stap, maar soms brengt dat lichaam je dus ook op de verkeerde plek. Opletten moet ik. Ik ken al deze stukjes Utrecht. Maar op een of andere manier kan ik ze niet met elkaar verbinden. Mijn hersenen werken traag. Als een vastlopende computer, die de kaart van Google Maps maar niet binnen krijgt.
Ik ga verder en kom onverwacht langs de studentenflat waar mijn beste vriendin vroeger woonde. En langs het ziekenhuis, waar ik… laat maar, doorfietsen. En kijk, hier danste ik altijd. Ik fiets van herinnering naar herinnering en verbind verschillende wijken en tijdperken met elkaar. In de hoop dat ik kom waar ik moet zijn.
De weg weer terug vinden
Dan herken ik de wijk, ik ben er bijna. En opeens weet ik het, de Google Map is gedownload. Ik heb overzicht. En dan wordt het leuk, ik schiet in een steegje en ontwijk zo nog een opgraving. En dan joehoe, ik ben er. Op tijd.
Ik ben een beetje moe en duizelig, maar ook tevreden. Ik heb een heel nieuw deel van de stad ontdekt. Ik leg de readers op tafel. Dat is dus meditatief schrijven, bedenk ik me. Deels vertrouwen op oude kennis, maar jezelf ook uitdagen om een nieuwe route te nemen.
Meditatie is het doorbreken van de automatische piloot
Dat doe je bij meditatie ook. Je probeert niet mee te gaan in dat bekende gedachtecirkeltje. Ik kan dit niet. Ik moet nog zoveel doen. Hoe lang duurt het nog?
Elke keer breng je je aandacht terug naar de adem. Opletten nu. We gaan een andere route nemen. We doorbreken de automatische piloot.
Bij het schrijven doe je dat ook. Want voordat je het weet, draai je steeds hetzelfde verhaaltje af, doe je hetzelfde trucje.
Het helpt om jezelf uit te dagen. Je singel af te sluiten. Een verboden woord te kiezen. Bijvoorbeeld door over vertrouwen te schrijven, zonder het woord vertrouwen zelf te noemen.
Schrijven zonder dat je de weg kent
Schrijven zonder dat je de weg kent. Je maakt een omweg via onverwachte herinneringen en associaties.
De kunst is om deze associaties en herinneringen met elkaar te verbinden, zoals je wijken en wegen met elkaar verbindt. Creativiteit is het maken van onverwachte, ongebruikte verbindingen in je hoofd. Dat kost wat moeite, want sommige stroomdraadjes in je hoofd zijn niet zo actief.
Maar zo leer je de hele kaart in je hoofd te gebruiken. Elk vergeten hoekje. Ook dat ziekenhuis waar je liever niet bent. Maar ook die herinneringen aan dat rijke studentenleven en je dansavonden op blote voeten.
Het nieuwe vertrouwd maken
Uiteindelijk kom je aan bij een logische conclusie of bij een verrassend einde. En heb je een onverwacht stuk over vertrouwen geschreven, zonder de oude vertrouwde singel te nemen. Tot je eigen verbazing blijkt dat die dansavonden iets te maken hebben met dat ziekenhuis. En dat de operatie en de studentenvriendin iets zeggen over vertrouwen.
In het begin word je daar duizelig en moe van. Maar na een tijdje oefenen krijg je de smaak te pakken. Dan kan je op de automatische piloot schrijven en dan hup, opeens, een smal steegje induiken. Daarmee geef je je verhaal een verrassende wending.
Je benen kennen de weg, ook op onbekend terrein.
Nanda Huneman
Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)
- Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
- Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
- Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020
Inspirerend! Ook leuk om tussendoor te doen, als je even niets weet of niets bij de hand hebt. Gewoon lekker associeren 🙂