Een tijdje terug was ik op schrijfretraite in Italië.
In de ochtend schreef ik, s middags wandelde ik. Ik beklom het dichtstbijzijnde paadje dat omhoog liep, want ik wilde uitzicht over het berglandschap.
Maar de berg waarop ik liep was dichtbegroeid met bomen. Ik klom steeds verhitter, sneller. Waar was nou dat uitzichtpunt dat ik op de kaart had zien staan? Ik wilde overzicht.
Bergwandelen is als schrijven
Toen ik na drie uur klimmen uitgeput boven zat, nog steeds tussen de bomen, met slechts uitzicht op één berg en niet op de hele reeks, gaf ik het op.
Ik realiseerde me dat deze bergbeklimming op het schrijfproces lijkt.
Al schrijvende aan mijn autobiografische roman, verlang ik regelmatig naar orde. Naar een raamwerk waarin ik alles kan plaatsen. Ik zoek de rode lijn en het punt waar alles naar toe gaat.
Met andere woorden: ik wil overzicht. Ik maak schema’s, kaarten, tijdslijnen, mind-maps. Maar ik blijf het gevoel houden dat ik tussen de bomen zit en ik de omringende bergen niet kan zien.
Je kan je eigen werk niet overzien
Een paar dagen later, toen ik beneden aan de kust was en de bergen van een afstandje kon bekijken, snapte ik waarom ik op de berg niets zag. De grootste bergrug die ik had willen zien, was de berg waar ik zelf op stond.
Zo gaat dat met schrijven. We kunnen de berg van ons werk niet van een afstandje bekijken, omdat we er op lopen. Ik kan mijn leven niet echt als een panorama beschouwen, zo lang ik het nog leef.
Structuur hoeft niet compleet te zijn
Sommige mensen hebben het gevoel dat ze pas kunnen beginnen met schrijven, als ze alles van te voren in kaart hebben gebracht. Als ze weten waar ze moeten beginnen, waar het hoogtepunt van hun verhaal zit en waar het einde. Willen een frame, een metafoor, een orde, een methode.
Dat is begrijpelijk. En het is ook goed om daar naar te zoeken. Ik doe dat zelf ook. De twaalf verhaalstappen van de Reis van de held, is voor mij een behulpzaam kader. Het helpt me.
Maar ik krijg dat kader nooit helemaal rond. Er zijn altijd wazige vlekken, losse eindjes.
Wacht niet totdat je het plaatje helemaal helder hebt. Dan begin je op mij te lijken in Italië. Bezweet en met een rood hoofd ren je rond door je eigen materiaal. Op zoek naar het totale overzicht. Maar daardoor vergeet je naar de bomen te kijken, naar het pad dat je eigenlijk naar boven voert.
Plotseling uitzicht
Een paar dagen later ging ik weer wandelen. Nu nam ik een ander pad. Een simpeler pad. Eentje die niet naar de top voerde. Ik kuierde wat over het horizontale weggetje, bekeek het altaar op de weg, luisterde naar de geluiden uit de vallei. Ik kronkelde om de berg die ik zo graag van een afstand had willen zien. Toen ik de hoek om sloeg, werd ik geraakt door het plotselinge, weidse uitzicht over de bergen. Overzicht. Zomaar.
Zo gaat dat ook met schrijven. Je kan van te voren proberen om alles in kaart te brengen, maar eigenlijk ben je afhankelijk van heldere uit- en inzichten die je tijdens het schrijven cadeau krijgt. En die je alleen verkrijgt door simpelweg, gestaag je werk te doen. En niet door keihard jezelf naar de top te werken.
Herken de organische structuur
Wandel kalm, beschrijf de bomen, het pad. Maar houd je blik open. Kijk af en toe op. Soms zie je alleen maar bomen. Een andere keer zie je plotseling het geheel, de samenhang. En dit is vaak de structuur die al in het verhaal verborgen zit. Niet eentje die je er overheen legt. Het is de organische structuur van jouw verhaal. Die je niet hoeft bedenken, maar alleen maar hoeft te herkennen.
Als je het herkent, schrijf het dan op. Neem de tijd om dit uitzicht tot je door te laten dringen. En loop daarna weer rustig verder.
Structuur is geen concept. Het is een natuurwet. Alles heeft zijn eigen structuur. En die kan je alleen ontdekken door er in te gaan. Door het te leven en het te schrijven.
Nanda Huneman
Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)
- Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
- Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
- Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020
Dankjewel voor dat stuk over die bergwandeling, en over een natuurlijke structuur ontdekken,heel behulpzaam………en veel geduld hebben vooral, en er plezier in blijven hebben………
Prachtig verwoord Nanda. Ik vind er mezelf helemaal in terug. Beginnen schrijven zonder te weten waar je uitkomt, je laten leiden door je gevoelens en verbeeldingskracht. Je stukje gaf me moed om verder te gaan op de weg die ik ben ingeslagen. Dankjewel.
Bedankt Christine en Nadine voor jullie reactie! Mooi om te lezen dat ik niet alleen op en rondom de berg schrijf!
Heb jij al een mooi uitzicht?
Een mooi uitzicht… Het verhaal van mijn tweede boek is af. Ik ben nu bezig met verbeteren en herschrijven. Ik heb een mooi uitzicht maar er hangen nog wat nevelen in de verte die ik wil opklaren, er zijn nog enkele zijpaadjes die ik wil verkennen. Als ik vergelijk met mijn eerste boek, dan is er nog wat werk aan de winkel want daar was het uitzicht schitterend! Nog werk aan de winkel dus. Ik daal nu rustig de berg terug af om dingen nog verder uit te diepen en hoop dat de hoogste toppen in een schitterend blauwe hemel mij verrassen als ik weer beneden ben.
.
Mooi stuk! Komt voor mij precies op het juiste moment. Was zo opzoek naar de structuur van het boek dat ik wil schrijven dat het me remde om daadwerkelijk te schrijven. Dit is voor mij het bevestigende antwoord op mijn vraag of ik het misschien wat meer los moest laten. Dank je.
Leuk om te lezen Eveline.Laat de structuur maar even gaan. Schrijf schrijf schrijf. En er zal vanzelf een (natuurlijke) structuur bovendrijven.
Succes, Nanda
Structuur is inderdaad mijn probleem. Structuur is ook wat mij tegenhoudt om niet te schrijven. Het de boel de boel laten en gewoon schrijven, vind ik eng. Om los te laten en mijn creativiteit de vrije loop te laten gaan. Bedankt voor de tip Nanda.
Hi Shobha,
Hoe gaat het? Lukt het om de touwtjes wat losser te laten en te schrijven zonder dat je weet waar het naar toe gaat?
Ben benieuwd!
Groet, Nanda
Wauw, dat is ronduit geweldig verwoord! Inspirerend, mooi.
Heel erg mooi geschreven!
hallo ik ben 10 en ik schrijf al van mijn 7a8 jaar verhalen maar op de computer ik weet ook wat structuur is en ik hoop dat er ng veel nieuwe boeken uit komen en ik er veel kan lezen
Goed bezig Winnie. Blijf schrijven, blijf lezen!
dat zal ik zeker doen Nanada
ps ik ben dol op lezen
i love lezen