Het moeilijkste aan het schrijven van een boek is: overzicht houden. Je tekst groeit en groeit en na verloop van tijd weet je niet meer wat waar stond. Welke van de lijntjes die je hebt uitgezet is nu aan de beurt om voort te zetten? Houvast, dat is waar je behoefte aan hebt. Een schrijfmethode die dan van pas kan komen, is: geef elk hoofdstuk hetzelfde aantal woorden.
Natuurlijk zijn er veel trucs die je kunt toepassen om te zorgen dat je je project blijft overzien. Je kunt een synopsis maken, waarin je alle gebeurtenissen systematisch op een rij zet. Of je maakt een visueel schema, waarin je elk personage met pijlen en verschillend gekleurde teksten in kaart brengt. De tip die ik je nu geef, is simpelweg een aanvulling daarop.
Luisterserie
Ik ben momenteel bezig met het schrijven van een serie. Het is een luisterserie, die ik in opdracht schrijf van een distributeur van luisterboeken. Elke aflevering moet een uur duren, en heeft dus ook een vooraf bepaald aantal woorden, namelijk 9000. Nu ik al een flink eind op weg ben, merk ik hoe behulpzaam deze strakke indeling is.
Het maakt het schrijven gemakkelijker. In het algemeen kun je zeggen dat een hoofdstuk in feite dezelfde ingrediënten als een kort verhaal moet bevatten (begin, midden, eind). Als je op voorhand weet hoeveel tekst er in dat hoofdstuk moet komen te staan, ben je veel meer bewust van de momenten waarop je de spanning moet laten oplopen.
Natuurlijk kun je dat ook in de gaten houden wanneer de lengte van de hoofdstukken niet aan banden is gelegd. Maar dit is een steuntje in de rug. En als beginnend schrijver (ook als gevorderde, merk ik nu) kun je alle steuntjes gebruiken.
Rigoureus schrappen
Een ander voordeel: het helpt je om rigoureus te zijn in het schrappen van zwakke passages. Als schrijver heb je soms zo je voorkeuren voor beschrijvingen waarin een paar goed gelukte zinnen staan. Een mooie metafoor of een treffend beeld; dat zijn de kleine dingen waar je vrolijk van kunt worden. Dat de alinea eigenlijk niet veel toevoegt aan de voortgang van het verhaal, dat weet je ergens wel, maar je denkt: ach, het staat toch niemand in de weg. Als je echter tekst moet schrappen omdat er anders niet genoeg ruimte overblijft voor de ontknoping van het hoofdstuk, dan zijn dat de passages die alsnog verdwijnen. En ja: daar knapt je tekst van op.
Houvast voor de lezer
Het indelen van je tekst in gelijkmatige hoofdstukken heeft niet alleen voordelen voor de schrijver. Ook de lezer schiet er wat mee op. Je brengt cadans aan in je tekst. De lezer gaat mee in dat ritme. Aan het begin van dit stuk had ik het over ‘houvast’. Ook de lezer heeft behoefte aan houvast. De geruststellende ervaring dat er ritme zit in het verhaal, schept ruimte om volledig op te gaan in het verhaal.
Ritme in je verhaal
Natuurlijk is het niet zo dat je stuk meteen chaotisch is wanneer je hoofdstukken schrijft die verschillen in lengte. Dat is veel te kort door de bocht. Maar als ik je kan verleiden om bewust om te gaan met de indeling, om op zoek te gaan naar het ritme dat jij aanbrengt in je verhaal, dan is dit blog al geslaagd.
Spanning oproepen
De vorm waarin je de tekst giet is enorm belangrijk bij het schrijven van een boek. Je kunt er spanning mee oproepen en dynamiek aanbrengen. Dus misschien kom je erachter dat je in het midden van je verhaal een aantal korte hoofdstukken nodig hebt, om de verwarring van de hoofdpersoon te benadrukken. Misschien wil je eindigen met een lange, lange scène, waarin je de spanning steeds meer opvoert.
Heb jij al eens nagedacht over de lengte van je hoofdstukken? En wat waren je bevindingen? Deel het met je vrienden van Boekschrijven.nl.
David Mulder
Laatste berichten van David Mulder (toon alles)
- Hoe je hoofdstukken schrijft die zinderen - 12 mei 2021
- Hoe schrijf je over jouw eigen leven? - 1 februari 2021
- Vier tips om meer te schrijven in minder tijd - 22 juli 2020
Heel nuttige tip, dank je!
Klopt helemaal. Zo heb ik ’t boek ook geschreven. Aantal hoofdstukken van tevoren bepaald, net als het aantal woorden in aantal. Dat is allemaal niet in beton gegoten, maar het werd wel een mooie leidraad. En inderdaad, veel ‘kill your darlings’. Dat komt het schrijfwerk ten goede, en uiteindelijk ook de leesbaarheid.
Ik snap dat je indeling bij het schrijven geordender gaat als je een max. aantal woorden en hoofdstukken hebt, maar
mijn mening is dat het verhaal het aantal hoofdstukken bepaald. Ik bepaal nooit hoeveel hoofdstukken ik ga schrijven en hoe lang/kort ze worden want dat wordt bepaald door wát ik wil vertellen. Ik snap dat als je een tipje vd sluier wilt oplichten, je dan een klein hoofdstuk schrijft met bijvoorbeeld informatie van wat de tegenstander aan het doen is om de spanning te verhogen.
Maar iedereen heeft zo zijn/haar voorkeur.
Opvallend is dat ik zo elk jaar met mijn cabaretgroepje stukken schrijf waarbij ik ook let op de lengte van alinea’s. Het geheel wordt daardoor ook meer dynamisch, en het helpt mij inderdaad om de climax van het verhaal op de juiste plek te zetten. Wat heerlijk dat ik dit in jou blog nu ook herken David. Ik ga daar zeker mee door omdat ik het al een paar jaar gewend ben en ik heb juist de duidelijkheid hierover nodig..