Ik zit in de tuin van het Franse zomerhuis Lou Soulei en lees de schrijfregels van Natalie Goldberg voor aan mijn tien verse cursisten. Ik steek mijn duim op voor regel nummer 1.
1. Laat je hand bewegen, stop niet met schrijven
Wijsvinger, middelvinger, ringvinger:
2. Laat de controle los en denk niet na
3. Wees specifiek
4. Sta jezelf toe slecht te schrijven, let niet op grammatica en spelling
Iedereen knikt. Dit is goed te volgen, en ja dat klinkt heerlijk. Lekker los schrijven en je nergens druk om maken. Kom, laten we beginnen. Maar dan komt de venijnige pink, regel 5:
5. Ga voor de halsslagader
Schrijf ook over dat wat moeilijk is
Ik zie verwarde blikken. Halsslagader? Wat bedoelt ze daarmee?
Ik lees de toelichting voor. “Als iets engs opkomt tijdens het schrijven, ga er dan voor. Dat is waar de energie zit. Anders zal je al je tijd verspillen met het ontwijken van dat wat je nerveus maakt. Als je de waarheid ontwijkt, worden je teksten abstract en flets.”
Gezichten vertrekken, geschuif op stoelen. Schrijven klinkt nu al een stuk minder aantrekkelijk. Want wie heeft er nou zin om over die pijnlijke herinneringen te schrijven? We zijn toch op vakantie?
Laat je geheimen je niet saboteren
Toch geloof ik heilig in deze regel. Je kan de eerste regels niet toepassen – doorschrijven, de controle loslaten – als je jezelf verbiedt om over de moeizame relatie met je vader te schrijven.
Die vader – om maar een voorbeeld te noemen – blijft zich dan de hele tijd met je tekst bemoeien. Juist omdat ‘ie niet genoemd mag worden. Voordat je het weet, ben je vooral bezig om niet over je vader te gaan schrijven. Hij komt niet 1 keer in de tekst voor, maar stiekem gaat het allemaal over hem.
Op die manier laat je je geheim, of je trauma, of je pijnlijke herinnering je tekst saboteren. Want er is een gebied waar je niet komen mag. Je hebt een speelveld met een schrikdraad erom heen.
Alles opschrijven lucht op
Ja, het is spannend om daar naartoe te gaan. Om die pijnlijke herinnering uit te schrijven, om die gênante bekentenis te doen, om datgene zwart op wit te zetten wat je familie al jaren lang probeert te ontkennen.
Ook bij het schrijven van mijn roman Fok heb ik daarmee geworsteld. Fok is gebaseerd op mijn eigen leven. Ik was een stil zeemeisje en toen ik op land ging wonen, werd ik veel gepest.
Ik heb tijdens het schrijven van mijn boek veel gehuild. Dat luchtte op. Door mijn herinneringen te verwoorden, werden ze minder beladen.
Na de opluchting is er speelruimte
Daarna had ik ruimte scenes te bewerken, om te spelen met fictie. Dat had niet gekund als ik het rauwe, echte verhaal niet eerst op papier had gezet.
Vooral als je met een boek bezig bent, remt de angst dat onze grootste geheimen straks gepubliceerd worden. Maar onthoud dat er vele versies zitten tussen nu en je uiteindelijke boek. Niet alles wat je nu opschrijft, hoeft in dat boek te komen.
Vind het kloppende hart van je verhaal
Ga voor de halsslagader. Ik heb hier al veel vaker over geschreven. Zoals in de blogposts ‘De hersenpan van de schrijver’ en ‘Durf de controle los te laten’. Ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Neem jezelf zoals je bent, met alle geheimen erbij, dat maakt je vrij.
Ondertussen is iedereen aan het schrijven in de Franse tuin. De pennen rollen over het papier. Een cursist komt naar me toe, een lach door haar tranen heen. ‘Ik heb de halsader geraakt,’ zegt ze. ‘En nu is mijn verhaal pas echt tot leven gekomen. Het hart klopt.’
Nanda Huneman
Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)
- Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
- Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
- Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020
