Schrijven is (ont)knopen - Boekschrijven.nl

Mijn nieuwe roman Fok is uit! Een lezer zei: ik houd er van hoe je alle lijnen aan elkaar knoopt en ook weer ontknoopt. Ik vond dat een mooie metafoor. Helemaal bij dit boek dat zich grotendeels op zee afspeelt en dat ik met mijn zeilershanden heb geschreven. Schrijven is (ont)knopen. Zo doe je dat:

Fok Nanda HunemanStap 1: je verhaallijn is een knoop

Fok, alles zit in de knoop. Ik staar naar de wanordelijke hoop lijnen op dek. Ik trek aan het uiteinde van de val, maar de knoop wordt alleen maar strakker.

Zo zag mijn verhaallijn er in het begin ook uit. Ik had mijn levenslijn in handen, maar die zat in de knoop. Ik wilde over zoveel dingen tegelijkertijd schrijven. Over het opgroeien op zee. Over pesten, de oceaan, de onbetrouwbaarheid van ons geheugen.

Of je nu over je eigen leven schrijft of niet, in het begin van het schrijfproces staan we vaak met een knoop in onze handen. Diverse lijnen zitten met elkaar verbonden en we weten niet waar we moeten beginnen.

Stap 2: ontwar de lijn en schrijf veel

De kapitein komt op me af. Je moet niet bij het einde van de lijn beginnen, zegt hij, dan maak je het alleen maar erger. Je moet bij de lussen beginnen, daar zit de ruimte. Hij pakt een lus en begint te schudden.

Ik heb, voordat ik echt aan mijn boek kon beginnen, heel wat lussen losgeschud. Door veel vrijuit te schrijven. Over de schoenen die ik droeg als puber, over mijn kinderlijke fantasiewereld, over mijn eerste rauwe zeemansliefde. Ik hoefde nog niet te weten wat het einde was, eerst verkende ik al schrijvende mijn knoop.

Stap 3: leg een nieuwe knoop in je lijn

En toen stond ik opeens, na jaren losschrijven, met een ontknoopte lijn in handen. Goh, met die lijn kon ik opeens wat gaan doen. Maar wat? Juist ja, een nieuwe knoop leggen. Want in een netjes opgerolde lijn zit geen dynamiek, geen spanning.

Dit is het meertje, dit is de boom, en dit is de slang, zegt de zeilinstructeur terwijl hij een lijn in zijn handen houdt waarin hij een lus geslagen heeft. Hij laat de slang door het meer omhoog komen, achter de boom langs kruipen en dan weer in het meer duiken. Hij trekt de lijn aan, en voilà, daar ligt een prachtige paalsteek.

Een goed boek is een paalsteek, een knoop die grote spanning kan geleiden, maar die je daarna ook weer los krijgt.

Stap 4: kies de juiste knoop

Maar wat is jouw slang, meer en boom? Welke knoop leg je?

Ik heb al schrijvende veel wat knopen geprobeerd. Mijn zeil donderde regelmatig naar beneden. De knoop hield niet, het plot was niet sterk genoeg.

Ik schreef in het begin alleen over mijn jonge jeugd. Maar daardoor werd het een kinderverhaal en dat wilde ik niet. Ik kwam er achter dat ik nog een tweede lijn nodig had. Een lijn van een negentienjarige vrouw die de oceaan oversteekt. Die twee verhaallijnen moest ik in elkaar weten te knopen.

Stap 5: zet kracht op de knoop

Fictie was de voor mij de juiste knoop. Ik plaatste een verzonnen drama in het midden. Daardoor kwam er spanning in het verhaal. De knoop kon een hoop hebben, dus zette ik kracht op de lijn. Ik liet de fictieve gebeurtenissen in mijn boek uit de hand lopen. En yes, het schip ging vooruit. De knoop werkte.

Stap 6: zorg voor een verrassende ontknoping

Daarna liet ik het zeil zakken om de knoop weer uit elkaar te halen. Toen gebeurde er iets bijzonders. Ik had mijn levenslijn opnieuw geknoopt, maar toen ik ‘m ontknoopte stond ik opeens met de rode lijn in handen.  Ik zag waar mijn boek echt over ging. Over een vrouw die anders naar haar verleden leert kijken.

Een goede ontknoping verrast de lezer. Het geeft een soort aha-gevoel. Aha, hier ging het dus om. Aha, zo zit het dus in elkaar. De lezer wil niet met een knoop (in zijn maag) blijven zitten, uiteindelijk wil de lezer een lijn, een inzicht, een rode draad.

Schrijven en lezen is (ont)knopen

Schrijven is dus allereerst ontknopen. Door veel en vrij te schrijven, kan je je eigen verhaal ontwarren. Dan leg je opnieuw een knoop in die lijn. Niet zo’n onoverzichtelijke knoop die het leven legt. Maar eentje die je kan ontrafelen. Daarom zijn boeken zo vervullend. Ze geven onze knopen overzichtelijk weer.

Lezers vertellen mij dat ze door mijn boek anders naar hun eigen jeugd kijken. Mijn knoop raakt hun knoop. Dat vind ik het mooie van schrijven. Het ontwarren van mijn eigen knoop heeft ook effect op de ander. Een goede knoop geleidt krachten die groter zijn dan onszelf. Door een goede knoop te leggen, kan je meer vertellen dan je ooit had gedacht.

Bestel FOK van Nanda Huneman hier.

The following two tabs change content below.

Nanda Huneman

Als tiener had ik de vaste overtuiging dat schrijven zweverig was. En ik was al zo’n dromer! Mijn moeder noemde me een ‘luchtfietser’. Daarom leek het mij niet slim om mijn leven aan schrijven te wijden.

Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)