Schrijven is een vreemde manier van communiceren. Je praat namelijk tegen niemand – schrijven doe je immers alleen – en tegelijkertijd met iedereen – want straks kan jan
en alleman jouw boek lezen.

Als we met iemand praten, mailen of sms-en, passen we vaak onze manier van spreken op de ander aan. Maar bij het schrijven van je boek kan dat niet.

Straks leest zowel je moeder, je beste vriendin als die vervelende collega je verhaal. Help! Welke toon moet je nu aanslaan om door iedereen serieus genomen te worden? Welke dingen vertel je wel en welke niet? Het is vooral spannend als je je (deels) autobiografische verhaal opschrijft. Dat je vriendin die seksscènes leest, oké – maar je moeder?

Rekening houden met al je lezers blokkeert
Dus veel schrijvers houden zich in tijdens het schrijven. Ze willen niemand kwetsen en doen een poging om door niemand raar gevonden te worden. Maar daardoor verliest het verhaal kracht. Als een schrijver net niet zegt wat hij zeggen wilt en allerlei essentiële zaken achterwege laat, vallen er rare gaten in het verhaal.

Het is onmogelijk om rekening te houden met al je lezers. Voor de een ben je te openhartig, voor de ander te gesloten. Als je tijdens het schrijven aan al die verschillende lezers blijft denken, raak je al snel geblokkeerd.

Schrijf een ongecensureerde eerste versie
Dus raad ik schrijvers vaak aan om in hun eerste ruwe versie met niemand rekening te houden.

Dat heb ik zelf ook gedaan. Mijn boek Fok gaat onder andere over het dorp waarin ik ben opgegroeid. Ik schreef op hoe ik gepest werd, tot in de details. Doodeng. Straks zouden die pestkoppen dit lezen en wat dan? Ik zag hele knokploegen op me af komen als dat boek ooit uit zou komen.

Maar toch schreef ik het op. Dat was ik aan mezelf verplicht. Want ik wilde tijdens het schrijven toch niet weer dat verlegen gepeste meisje zijn? Nee, ik schreef dit boek juist om mijn versie te vertellen.

Onthoud dat er tussen de eerste versie en je uiteindelijke boek waarschijnlijk zo’n tien versies van je boek zitten. Je kan het altijd nog aanpassen, dingen weglaten omdat dat echt te kwetsend voor iemand zou zijn. Maar doe dat niet meteen.

Compromisloos schrijven helpt om je eigen stem te vinden
Als je je verhaal, soms voor de eerste keer, helemaal compromisloos opschrijft, gebeurt er iets bijzonders. Je vindt je eigen stem terug. Doordat je niet langer afgestemd op een ander praat, maar geheel als jezelf – ontstaat er een nieuw geluid. Al schrijvende ontdek je hoe jij het eigenlijk hebt ervaren. Wat jij ervan denkt. Hoe jij je voelde. Vind je metaforen voor je ervaring. Zie je verbanden die je eerst niet zag.

Je schrijft zonder dat iemand vragen stelt of je onderbreekt. Zonder dat je in iemands ogen ongeloof, wantrouwen of cynisme ziet of denkt te zien. Je hebt de tijd om af te stemmen op jezelf.

Als je schrijft, word je steeds meer jezelf. Dat is eng. Want opeens hoor je jezelf heel helder spreken. Alsof je op een podium staat in een grote schouwburg, met de schijnwerpers op je. Je stem galmt door de zaal.

Geef jezelf een veilige ruimte om daarmee te oefenen. Oefen je stembanden. Ga pas daarna schaven, aanpassen, fictie toevoegen. Ga eerst schelden. Tieren. Huilen. Lachen. Overdrijven. Alles uitschrijven.

Als je dat deel overslaat, verdwijnt er iets essentieels uit je verhaal. Je eigenheid.

De lading van het verhaal afschrijven
Daarna kan je eventueel dingen weghalen of aanpassen. Maar het kan ook zo zijn dat je de lading er af geschreven hebt. Als je het verhaal een paar keer hebt beschreven en gelezen, is er meer afstand en is het misschien helemaal niet zo erg als die ene collega dit leest.

En uiteindelijk kan je niet voorspellen hoe anderen reageren op je tekst. Veel mensen uit mijn dorp zijn enthousiast over Fok. Ze herkennen zich in mijn verhaal. Terwijl ik had verwacht dat ze het als een aanval zouden ervaren. Of als pathetische onzin.

Maar als ik heel eerlijk ben; het maakt me niet eens zoveel meer uit. Want door het schrijven van mijn eigen verhaal ben ik minder waarde gaan hechten aan de mening een ander.

In je eigen kracht gaan staan
Als je jouw echte verhaal vertelt in een eigen, unieke stem, ga je in je kracht staan. Je stemt af op jezelf, in plaats van op een ander. En dat geeft jou en je boek kracht. Daarom kan het een ander raken. Omdat je vanuit je hart, je wezen schrijft.

En dat zoekt de lezer – een echte stem die spreekt – want dat maakt iets wakker in ons. Als jij schrijft vanuit je eigen kracht, help je de lezer om die kracht in zichzelf te vinden.

The following two tabs change content below.

• Biografie
• Laatste Berichten

Nanda Huneman

Als tiener had ik de vaste overtuiging dat schrijven zweverig was. En ik was al zo’n dromer! Mijn moeder noemde me een ‘luchtfietser’. Daarom leek het mij niet slim om mijn leven aan schrijven te wijden.

Laatste berichten van Nanda Huneman (toon alles)

• Leren schrijven doe je zo! - 8 september 2021
• Begin je boek met een proloog - 9 oktober 2020
• Schrijf een pakkend begin van jouw boek - 27 augustus 2020